Algemeen
Een naam en aanspreektitel lijkt misschien het meest basale in de communicatie, maar vanuit cultureel oogpunt ligt het heel gevoelig. Daarnaast is het juiste gebruik van het verwantschap/familiebetrekking (亲属称谓) zeker in China van groot belang.
Om te beginnen is de volgorde van de namen in China anders. Iedere persoon heeft een familie-/generatienaam en een voornaam. In China komt de achternaam eerst. Bijvoorbeeld: de naam 'He Yan', He is de achternaam en Yan is de voornaam. Zelfs binnen de Chinese familie is het niet ongebruikelijk om elkaar met de volledige naam aan te spreken. Het is heel normaal als een vader of moeder hun kind met de "achternaam, voornaam" aanspreken. Iemand alleen bij de voornaam aanspreken is niet gepast in China.
Daarnaast gelden er in China speciale benamingen voor verschillende familieleden. Zo weet men op basis van de Chinese benaming direct hoe de familieband in elkaar zit. Op het gedeelte van de site dat alleen toegankelijk is voor leden, staat een uitgebreid overzicht van alle Chinese namen binnen de familie.
Tegenwoordig zijn er veel Chinezen die zelf een Westerse naam aannemen, naast hun officiële Chinese naam. Deze mensen spreken vaak ook Engels en bij hen is het wel normaal om uitsluitend de Engelse voornaam te gebruiken.
Algemeen in Nederland
In Nederland bestaat de naam vaak uit twee of drie gedeelten: voornaam, tussenvoegsels, achternaam. Uit de achternaam kan men soms ook de oorsprong van de familienaam herleiden (geboortestreek, ambacht). Vaak worden de namen afgekort of worden afwijkende roepnamen gebruikt.
Bij informele contacten gebruikt men uitsluitend de voornaam, ongeacht eventueel leeftijdsverschil of verschil in status.
Chinese titels
- 师傅 Shi Fu (meester): oorspronkelijk werd dit gebruikt om een bekwaam medewerker/collega aan te spreken. Tegenwoordig wordt het gebruikt om iedere persoon aan te spreken, vooral mensen van middelbare leeftijd of ouder. Het wordt nog steeds veelvuldig gebruikt.
- 小姐 Xiao Jie (mejuffrouw): dit wordt gebruikt om jonge vrouwen aan te spreken (ongeacht of zijn getrouwd zijn), en vooral als deze bepaalde diensten verlenen zoals een serveerster, winkelbediende, stewardess, etc. Dit wordt tegenwoordig steeds populairder.
- 先生 Xian Sheng (meneer): dit is een respectvolle term om een onbekend geleerd persoon (meestal mannen) aan te spreken. Dit wordt veelvuldig gebruikt is de Chinese taal en schrift.
- 老师 Lao Shi (leraar): dit is een respectvolle naam om een leraar/lerares of een geleerd persoon aan te spreken (man of vrouw). Het wordt ook gebruikt om een bekend persoon aan te spreken en het wordt vaak gebruikt in combinatie met de achternaam. Vooral op scholen en universiteiten wordt dit veelvuldig gebruikt.
- Daarnaast gebruiken de Chinezen vaak de naam van iemands beroep bij het aanspreken van deze persoon, zoals: professor Zhang（张教授）, Meester Wang（王律师）, Dr. Li（李医生）, ingenieur He（何工）
Cultuurverschillen
In China worden familienamen/verwantschappen niet alleen gebruikt voor de eigen familie, maar ook voor andere (bekende of onbekende) personen. Het juiste gebruik hangt af van iemand vriendelijkheid, attentheid en beleefdheid. De namen kunnen eenvoudig het onderscheid weergeven in de familierelaties, zoals de ouders, van welke zijde van de familie (vader/moeder) en de volgorde van geboorte. Familieleden aanspreken met alleen de voornaam zonder de titel wordt in China als onbeleefd en respectloos gezien.
In Nederland spreken kinderen de broers en zussen van ouders aan als 'oom' en 'tante' gecombineerd met hun voornaam, of alleen met hun naam. Hieruit kan men niet opmaken of de oom of tante van de vaders of moederskant afkomstig is en of zij jonger of ouder zijn dan de vader of moeder. In China heeft men voor iedere 'positie' een andere naam.
Een getrouwde Chinese vrouw houdt meestal aan eigen meisjesnaam; alleen bij sommige formele gelegenheden zal ze haar mansnaam gebruiken.